Εισαγωγή

Πολλοί γονείς στην Κύπρο αναρωτιούνται κάποια στιγμή: «Μιλάει φυσιολογικά το παιδί μου;» ή «Μήπως είναι πίσω σε σχέση με τα άλλα παιδιά;». Είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρχουν τέτοιες ανησυχίες, ειδικά όταν βλέπουμε άλλα παιδιά να επικοινωνούν πιο άνετα ή καθαρά. Η ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας διαφέρει από παιδί σε παιδί, αλλά υπάρχουν ορισμένα σημάδια λογοθεραπείας που αξίζει να προσέξουμε.

Η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθοριστική για την υποστήριξη της παιδικής ανάπτυξης. Όσο νωρίτερα εντοπιστεί μια δυσκολία, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε πέντε βασικά σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν πως το παιδί σας χρειάζεται τη στήριξη ενός λογοθεραπευτή.

Σημάδι 1: Καθυστέρηση στην ομιλία ανά ηλικία

Ένα από τα πιο κοινά σημάδια που οδηγούν τους γονείς σε λογοθεραπευτή είναι η καθυστέρηση ομιλίας. Αν ένα παιδί δεν κατακτά ορισμένα ορόσημα στην αναμενόμενη ηλικία, μπορεί να χρειάζεται αξιολόγηση.

Αναπτυξιακά ορόσημα:

• 9-12 μηνών: -Λέει 1-2 λέξεις με νόημα (π.χ. μαμά, μπαμπά)

-Κάνει νεύματα για να επικοινωνήσει (π.χ. δείχνει αυτό που θέλει)

-Ανταποκρίνεται στο όνομα του και σε ονόματα της οικογένειας του

-Κατανοεί χειρονομίες όπως το γεια και το μιμείται

-Μιμείται ήχους που ακούει

-Αρχίζει να ανταποκρίνεται σε κάποιες οδηγίες

• 1-2 ετών: -Λεξιλόγιο περίπου 20-50 λέξεις (18 μηνών)

-Λεξιλόγιο περίπου 100-200 λέξεις (24 μηνών)

-Αρχίζει να συνδιάζει δύο λέξεις για φράσεις (π.χ. «μαμά έλα»)

-Εκτελεί παράλληλο παιχνίδι (π.χ. παίζει δίπλα από άλλα παιδιά χωρίς να αλληλεπιδρά μαζί τους)

-Εκτελεί συμβολικό παιχνίδι ( π.χ. κάνει μπάνιο την κούκλα του)

-Δείχνει αντικείμενα όταν του κατανομάζονται

-Μιμείται κινήσεις

-Λέει το όνομα του

• 2-3 ετών:- Χρησιμοποιεί 300-400 λέξεις

-Παράγει φράσεις/προτάσεις τριών λέξεων

-Αρχίζει να χρησιμοποιεί πιο σωστά την γραμματική της γλώσσας του

-Αρχίζει να μετρά αριθμούς

-Κατανοεί έννοιες όπως πάνω-κάτω, μέσα-έξω

-Παίζει με άλλα παιδιά

-Εκτελεί κατασκευαστικό παιχνίδι (π.χ. κτίζει πύργο)

-Εμπλέκεται σε φανταστικό παιχνίδι

• 3-4 ετών: -Χρησιμοποιεί 500-600 λέξεις

-Παράγει ολοκληρωμένες προτάσεις

-Εισάγει άρθρα στις προτάσεις του

-Μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία

-Μπορεί να κατονομάσει τα βασικά χρώματα

-Συμμετέχει σε συζήτηση

-Η ομιλία του είναι καταληπτή από τους υπόλοιπους

-Ακολουθεί απλούς κανόνες

-Κατανοεί τα γένη (κορίτσι-αγόρι)

-Κατανοεί αντίθετες έννοιες (μεγάλο-μικρό)

Αν παρατηρείτε σημαντική καθυστέρηση σε αυτά τα στάδια, είναι καλό να απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

Σημάδι 2: Δυσκολίες στην κατανόηση και ακολούθηση οδηγιών

Η κατανόηση της γλώσσας είναι εξίσου σημαντική με την παραγωγή της. Πολλές φορές, τα παιδιά δυσκολεύονται να εκτελέσουν οδηγίες ή να απαντήσουν σε ερωτήσεις, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε γλωσσικές δυσκολίες.

Παραδείγματα:

• Δεν κατανοεί λέξεις όπως «πάνω-κάτω», «μέσα-έξω» μετά τα 3 έτη
• Δεν ακολουθεί απλές εντολές όπως «φέρε μου το παπούτσι»
• Δείχνει σύγχυση όταν του μιλούν

Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να σχετίζονται με αναπτυξιακή καθυστέρηση, αλλά και με άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Μια πρώιμη αξιολόγηση βοηθά στην κατανόηση των αναγκών του παιδιού.

Σημάδι 3: Προβλήματα άρθρωσης και φωνολογίας

Το πώς προφέρει το παιδί τους ήχους (φθόγγους) της ελληνικής γλώσσας είναι σημαντικό για τη σαφήνεια στην επικοινωνία. Έως μια ηλικία, είναι αναμενόμενο να υπάρχουν «λαθάκια», όμως κάποια λάθη που συνεχίζονται πέρα από την αναπτυξιακή περίοδο χρειάζονται παρέμβαση.

Ηλικίες κατάκτησης φθόγγων στα ελληνικά:

• 2,6 – 3 ετών: π, μ, τ, κ, μπ, γκ
• 3 – 3,6 ετών: ν, β, γ, χ, ντ,
• 3,6 - 4 ετών: ζ, λ, σ, φ, σπ, πλ, κλ, βλ, κν, πν, πχ, νγ
• 4 - 4,6 ετών: φ, δ, φλ, στ, σκ, ψ, ξ, χτ, δγ, ζμ, μν, τρ, κρ
• 4,6 - 5 ετών: σφ, χν, τσ, ντζ, ζγ, φτ, ντρ, βρ
• 5 - 5,6 ετών: ρ, γλ,γρ,στρ
• 5,6 - 6 ετών: δρ, θρ, χτρ

Κοινές φωνολογικές διεργασίες:

• Απλοποίηση συμφωνικών συμπλεγμάτων (π.χ. «τραίνο» → «ταίνο»)
• Αντικατάσταση φθόγγων (π.χ. «σαπούνι» → «ταπούνι»)
• Παραλείψεις (π.χ. «κουτάλι» → «τάλι»)
• Πτώση φωνήματος η συλλαβής (π.χ. «πέλο» →« καπέλο»)
• Πτώση τελικού συμφώνου ( π.χ. «παππού» →«παππούς»)
• Αναδιπλασιασμός (π.χ. «τουτάλι»→«κουτάλι»)

Αν αυτές οι διεργασίες επιμένουν μετά τα 4 έτη, ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την κατανόηση της ομιλίας από τρίτους και να οδηγήσουν σε απογοήτευση. Η έγκαιρη λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να μιλάει καθαρά και με αυτοπεποίθηση.

---

Σημάδι 4: Περιορισμένο λεξιλόγιο ή δυσκολία έκφρασης

Ένα παιδί μπορεί να καταλαβαίνει πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να εκφράσει. Αν όμως παρατηρείτε ότι το λεξιλόγιό του δεν εμπλουτίζεται με την πάροδο του χρόνου, αυτό ίσως είναι ένδειξη δυσκολίας.

Ενδείξεις:

• Χρησιμοποιεί γενικές λέξεις («αυτό», «εκείνο») αντί για συγκεκριμένες
• Δυσκολεύεται να αφηγηθεί τι έκανε στο σχολείο
• Επαναλαμβάνει φράσεις χωρίς να δημιουργεί δικές του
• Απαντάει μονολεκτικά

Αυτά τα σημάδια μπορεί να οφείλονται σε γλωσσική καθυστέρηση ή να συνδέονται με ευρύτερα θέματα. Η λογοθεραπεία είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση γλωσσικών καθυστερήσεων και δυσκολίων. Συνεργαστείτε με εκπαιδευτικούς και ειδικούς για να εξασφαλίσετε την απαραίτητη υποστήριξη

Σημάδι 5: Κοινωνικές δυσκολίες λόγω επικοινωνιακών προβλημάτων

Η επικοινωνία δεν είναι μόνο οι λέξεις – είναι και η αλληλεπίδραση. Παιδιά με γλωσσικές δυσκολίες συχνά παρουσιάζουν δυσκολίες στις κοινωνικές τους δεξιότητες.

Παραδείγματα:

• Δυσκολεύεται να ξεκινήσει ή να διατηρήσει συζήτηση
• Αποφεύγει το παιχνίδι με άλλα παιδιά
• Δεν αντιλαμβάνεται κοινωνικούς κανόνες (π.χ. σειρά στον διάλογο)
• Δυσκολίες στην αλληλεπίδραση
• Δυσκολίες στην επικοινωνία
• Απομόνωση

Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να επηρεάσουν τη σχολική ένταξη και την ψυχολογική ανάπτυξη. Αν το παιδί σας δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με συνομήλικους, είναι καλό να λάβετε επαγγελματική υποστήριξη έγκαιρα. Η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων δεν είναι μόνο χρήσιμη, αλλά απαραίτητη για μια ισορροπημένη και επιτυχεμένη ζωή.

Πότε να Αναζητήσετε Βοήθεια

Αν παρατηρείτε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω σημάδια για διάστημα άνω των 2-3 μηνών, χωρίς βελτίωση, συνιστάται να απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

Η πρόληψη και η πρώιμη παρέμβαση είναι το κλειδί για την επιτυχή υποστήριξη της ομιλίας και της γλωσσικής ανάπτυξης. Το Θεραπευτικό Κέντρο Γέφυρες Ανάπτυξης, με πολυετή εμπειρία στη λογοθεραπεία, προσφέρει εξατομικευμένες συνεδρίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε παιδιού.

Οι εξειδικευμένοι θεραπευτές μας είναι πάντα στη διάθεσή σας για καθοδήγηση και ενημέρωση.